|
Οι διοικητικοί και γαιοκτητικοί μετασχηματισμοί στο πασαλίκι του Μοριά, με τις κοινωνικές συνέπειές τους, μαρτυρούν την αυξημένη εξουσία των ντόπιων αξιωματούχων ιδίως μετά τα μέσα του 18ου αιώνα, όταν η κεντρική οθωμανική διοίκηση επιχειρούσε με θεσμικές μεταρρυθμίσεις να ισορροπήσει ανάμεσα στις αυτονομιστικές τάσεις των πανίσχυρων αγιάνηδων και τους συνεχείς πολέμους με τη Ρωσία.
Η προυχοντική ελίτ, υπεύθυνη για τη φοροείσπραξη και τη στρατολόγηση, παραγκώνισε τους αυτοκρατορικούς αξιωματούχους επιβάλλοντας τη δική της πολιτική στο ανώτατο διοικητικό συμβούλιο (Mora divani) και στην κεντρική διοίκηση, με αποκορύφωμα τους διορισμούς των πασάδων και τις δημοσιονομικές αποκοπές επαρχιών. Οι προεστοί-γαιοκτήμονες του Μοριά διέθεταν επικαιροποιημένες γνώσεις για τα δημογραφικά δεδομένα και τις προσόδους των επαρχιών σε ένα ανεπτυγμένο σύστημα τοπικής διοίκησης, με αντιπροσώπους σε όλες τις βαθμίδες από το χωριό μέχρι την Υψηλή Πύλη. Διαιρεμένοι σε ταράφια («κόμματα») και δικτυωμένοι με υψηλά πρόσωπα του Παλατιού και της Πύλης, που είχαν ιδιοκτησίες και συμφέροντα στον Μοριά, εξάπλωσαν τις φεουδαλικού τύπου γαιοκτησίες τους ωθώντας τους καλλιεργητές στην ανέχεια και τον δανεισμό, μέσα στη γενικότερη επιδείνωση του οικονομικού κλίματος.
Η κεντρική διοίκηση προσπάθησε να ανακτήσει τον έλεγχο των επαρχιών στα τέλη του 18ου αιώνα και στις αρχές του επόμενου, ωστόσο, το εγχείρημα αποδείχτηκε εξαιρετικά δύσκολο καθώς έπρεπε να διαχειριστεί τους πολέμους στους οποίους ενεπλάκη η αυτοκρατορία και τις εσωτερικές συγκρούσεις. Οι ραγδαίες κοινωνικο-πολιτικές εξελίξεις αποτυπώνονται με τις ιδιομορφίες τους στις λειτουργίες του πασαλικιού του Μοριά και αναδεικνύουν τις δυναμικές προς την ελληνική επανάσταση όπου αντίθετα ρεύματα προκάλεσαν τις σπίθες πρωτοφανών συνθηκών.
|
