Όψεις της ιστορίας του ευρωπαϊκού Μεσοπολέμου

 Mimes x office document icon ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ : Προπτυχιακά
ΕΞΑΜΗΝΟ : ΕΑΡ - Δ' ΕΤΟΣ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ : Μάθημα
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ : ΕΕ
ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ / ECTS : 3/6
ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Β. Μπογιατζής
   
ΚΩΔΙΚΟΣ 110543  

 

Περιγραφή ― Το μάθημα εξετάζει όψεις της ιστορίας της περιόδου που ορίζεται από τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου έως την έναρξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Μεσοπόλεμος συστήνει μια, από κάθε άποψη, κρίσιμη περίοδο, το αποκορύφωμα της –σύμφωνα με σύγχρονες ιστορικο-κοινωνιολογικές προσεγγίσεις– πρώτης κρίσης της νεωτερικότητας με τα δύο σημεία καμπής: τον Μεγάλο Πόλεμο και την οικονομική Κρίση των αρχών της δεκαετίας του ’30. Πρόκειται για εποχή συντριβής αλλά και εντατικής αναζήτησης νέων ιδεωδών. οξυμμένων κοινωνικών προβλημάτων, προβληματισμών και συγκρούσεων, αλλά και θέσπισης καινούριων θεσμών για την επίλυσή τους. εμβάθυνσης και επέκτασης της δημοκρατίας, αλλά και απόρριψης και υπονόμευσής της. πολιτικής αναταραχής και οικονομικής ανάπτυξης, διαμόρφωσης νέων ιδεολογικών-καλλιτεχνικών ρευμάτων και καλλιέργειας ιδεολογικών ζυμώσεων οι οποίες επηρέασαν καθοριστικά τα όσα ακολούθησαν. καινοτόμων και επιτυχημένων κοινωνικών και πολιτικών «πειραμάτων», αλλά και πρελούδιο της επερχόμενης –αναπόφευκτης;– καταστροφής. Το μάθημα περιδιαβαίνει όψεις αυτής της πολυδιάστατης περιόδου, βασισμένο σε σύγχρονες ιστορικές και ιστοριογραφικές προσεγγίσεις, οι οποίες –χωρίς και να συμπίπτουν– ανατοποθετούν το πλαίσιο και την οπτική προσέγγισής της.  Μολονότι διατηρεί την αυτονομία του, συνδέεται με το μάθημα Ιστορία του Ελληνικού Μεσοπολέμου, λειτουργώντας ως τρόπον τινά ευρύτερο πλαίσιό του.

Σκοποί ― Βασικός σκοπός του μαθήματος είναι να συνομιλήσει με μια περίοδο η οποία οριζόταν από την αίσθηση του τέλους μιας εποχής, την απροσδιοριστία του μέλλοντος και την ανάγκη "νέων ξεκινημάτων" στη βάση καινούριων κοινωνικοπολιτικών σχεδίων. Έτσι, σκοπεύει να εστιάσει όχι τόσο στα γεγονότα, τα οποία παρακολουθεί, όσο στη σχέση μεταξύ των τριών πεδίων, πολιτικού, κοινωνικού και οικονομικού, στη μελέτη των θεσμών που διαμορφώθηκαν, τις πολλαπλές διαστάσεις της «κρίσης», αλλά και στις διαφορετικές ιστοριογραφικές προσεγγίσεις της περιόδου.

Μαθησιακά αποτελέσματα― Επιδιώκεται οι φοιτητές/ριες: Να διακρίνουν τα βασικά χαρακτηριστικά του ευρωπαϊκού Μεσοπολέμου σε σχέση τόσο με την προγενέστερη όσο και με τη μεταγενέστερη περίοδο· να διακρίνουν τα σημεία καμπής του Μεσοπολέμου –τη Διάσκεψη της Ειρήνης, τις συνέπειές της, το οικονομικό «κραχ» του ’29– και τη σημασία τους·να προσεγγίζουν και να ερμηνεύουν την πολυπλοκότητα της περιόδου μέσα από τη μελέτη των οικονομικών, πολιτικών, ιδεολογικών και κοινωνικών της όψεων στη μεταξύ τους αλληλεπίδραση· να αποκτήσουν μια κατατοπιστική εικόνα της ιστορικής έρευνας για τον ευρωπαϊκό Μεσοπόλεμο και της πολυμορφίας της, μελετώντας και αντιπαραβάλλοντας έργα που εκκινούν από διαφορετικές προκείμενες και καταλήγουν σε διαφορετικά συμπεράσματα.

1η συνάντηση: Εισαγωγή -  ο Μεσοπόλεμος ως κορύφωση της πρώτης κρίσης της νεωτερικότητας Peter Wagner, Α Sociology of Modernity, Liberty and Discipline, Routledge London and New York, 1994. “The Resistance that Modernity Constantly Provokes: Europe, America and Social Theory”, Thesis Eleven, 1999, 35-58. Modernity as Experience and Interpretation: A New Sociology of Modernity, Polity Press, Cambridge 2008.

2η  συνάντηση:  Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ως μήτρα του Nέου Kόσμου Margaret MacMillan, Paris 1919. Six Months That Changed the World, Random House, New York 2002 (Οι Ειρηνοποιοί. Έξι Μήνες Που Άλλαξαν Τον Κόσμο, Θεμέλιο 2005).Adam Tooze, The Deluge. The Great War, America and the Remaking of the Global Order, 1916-1931, Viking Adult 2014.Roger Griffin, Modernism and Fascism: The Sense of a Beginning under Mussolini and Hitler, Palgrave Macmillan, New York 2007Modris Eksteins, Rites of Spring: The Great War and the Birth of the Modern Age, Mariner Books, Boston 1989. Robert Gerwarth, The Vanquished: Why the First World War Failed to End, 1917-1923 (Οι ηττημένοι. Γιατί δεν τέλειωσε ο Α΄ παγκόσμιος πόλεμος, 1917-1923, Αλεξάνδρεια 2018) [https://sydneyreviewofbooks.com/review/the-vanquished-why-the-first-world-war-failed-to-end/]

3η συνάντηση: Ανασυγκρότηση-δεκαετία ’20. Charles Maier, Recasting Bourgeois Europe, Stabilization in France, Germany, and Italy in the decade after World War I, reprinting 1988, with a new preface by the author, published by Princeton University Press.. Zara Steiner, The Lights that Failed. European International History 1919-1933, Oxford University Press, 2005.

4η συνάντηση: Η δημοκρατία της Βαϊμάρης. John Alexander Williams (ed), Weimar Culture Revisited, Palgrave Macmillan, New York 2011. Detlev Peukert, The Weimar Republic : the Crisis of Classical Modernity, Hill and Wang, New York 1992. Peter E. Gordon, John P. McCormick (eds), Weimar Thought: A Contested Legacy, Princeton University Press, Princeton 2013. Peter Watson, The German Genius: Europe's Third Renaissance, the Second Scientific Revolution, and the Twentieth Century, Harper Perennial, London 2011. Fritz Ringer, The Decline of the German Mandarins: The German Academic Community, 1890-1933, University Press of New England, Hanover and London 1990.

5η συνάντηση: Δεκαετία του ’30  Zara Steiner, The Triumph of the Dark. European International History, 1933-1939, Oxford University Press, Oxford 2011. Wolfgang Schivelbusch, Three New Deals. Reflections on Roosevelt’s America, Mussolini’s Italy, and Hitler’s Germany, 1933-1939, Picador, New York 2006.

6η συνάντηση: Ναζισμός-Γερμανία Detlev Peukert, Inside Nazi Germany: Conformity, Opposition, and Racism in Everyday Life, Yale University Press, London 1987. David F. Crew (ed), Nazism and the German Society, 1933-1945, Routledge, London 1994. Roderick Stackelberg, The Nazi Companion to Nazi Germany, Routledge, New York 2007 Ian Kershaw, Hitler 1889-1936: Ύβρις, μτφ. Ροζάνης Σ., εκδ. Scripta, Αθήνα 2005.   Hitler 1936-1945: Νέμεσις, μτφ. Κονδύλης Γ., εκδ. Scripta, Αθήνα 2005. Richard Evans, The Coming of the Third Reich, London, Penguin Books, 2003.  The Third Reich in Power, 1933-1939, London, Penguin, 2005. Roger Griffin, Modernism and Fascism: The Sense of a Beginning under Mussolini and Hitler, Palgrave Macmillan, New York 2007 Saul Friendländer,  Nazi Germany and The Jews 1933-1945, Harper Collins Publishers, 2009.

7η συνάντηση: Φασισμός-Ιταλία Roger Griffin, Modernism and Fascism: The Sense of a Beginning under Mussolini and Hitler, Palgrave Macmillan, New York 2007. Morgan Philip, Italian Fascism, 1914-1945, 2004. Gentile Emilio, “Fascism and the Italian Road to Totalitarianism”, Constellations (2008), 15, 291-302. Gentile Emilio, The Struggle for Modernity. Nationalism, Futurism, and Fascism, Greenwood Publishing Group, New York 2003. Mann Michael, Fascists, Cambridge University Press, New York 2004.

8η συνάντηση: Σοβιετική Ένωση Orlando Figes, Revolutionary Russia, 1891-1991. A Pelican Introduction, Penguin Books Ltd, 2014. Stephen Kotkin, “Modern Times: The Soviet Union and the Interwar Conjuncture”, Kritika: Explorations in Russian and Eurasian History, Volume 2, Number 1, Winter 2001 (New Series), 111-164. [https://scholar.princeton.edu/sites/default/files/modern_times_the_soviet_union_and_the_interwar_conjuncture_0.pdf1 https://congress1917.gr/archives/1020)]. Stephen Kotkin, Stalin: Volume I: Paradoxes of Power, 1878–1928, Penguin Press, 2014. Stephen Kotkin Stalin: Volume II: Waiting for Hitler, 1929-1941, Penguin Press, 2017.

9η συνάντηση: Μεγάλη Βρετανία Richard Overy, The Twilight Years: The Paradox of Britain Between the Wars, Penguin Publishing Group, 2010. The Morbid Age. Britain Between The Wars, Allen Lane 2009. Martin Pugh, We Danced All Night: A Social History of Britain Between the Wars, Bodley Head 2008. John StevensonChris Cook, The Slump: Britain in the Great Depression, Routledge 2009. Britain in the Depression: Society and Politics 1929-39, Routledge 2011.

10η συνάντηση: Γαλλία, δεκαετία ’30  Julian Jackson, The Politics of Depression in France 1932-1936, Cambridge University Press, New York 1985. Julian Jackson, The Popular Front in France: Defending Democracy, 1934-38, Cambridge University Press, New York 1988. David Drake, French Intellectuals and Politics from Dreyfus Affair to the Occupation, Palgrave McMillan, Londοn-New York 2005. Tony Judt, The Burden of Responsibility. Blum, Aron, Camus and the French Twentieth Century, University of Chicago Press, Chicago and London, 1998.

11η συνάντηση: Μια παρέκβαση: Η. Π. Α.: από την Κρίση έως το  New Deal και τον Πόλεμο David M. Kennedy, The American People in Depression and War, 1929-1945, Oxford University Press, 2001.

12η-13η συνάντηση: Eν είδει ανακεφαλαίωσης: Ιστοριογραφία-συνθετικά έργα: συγκρίσεις, διαφορές, προοπτικές Ian Kershaw, Στην κόλαση των δύο πολέμων: Ευρώπη 1914-1949, μετάφραση: Ε. Αστερίου, εκδ. Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2016. Mark Mazower, Σκοτεινή Ήπειρος, ο ευρωπαϊκός εικοστός αιώνας, μετάφραση: Κ. Κουρεμένος, εκδ. Αλεξάνδρεια, 4η έκδοση, Αθήνα 2004. Eric Hobsbawm, Η εποχή των άκρων: ο σύντομος 20ός αιώνας, μετάφραση: Β. Καπετανγιάννης, εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα 2010.

 Σύνδεσμος open eclass: https://openeclass.panteion.gr/courses/TMB390/