logo right GR 1

Επιλέξτε τη γλώσσα σας

Μεθοδολογία των κοινωνικών επιστημών

 Mimes x office document icon ΠΣ : Προπτυχιακό
ΕΞΑΜΗΝΟ : ΕΑΡ - Α' ΕΤΟΣ, Β' ΕΤΟΣ
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ : Μάθημα
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ : ΥΕ
ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ : 3
ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Σεραφείμ Σεφεριάδης
   
ΚΩΔΙΚΟΣ 110006  

Περιγραφή ― Όταν, στις μέρες μας, ακούμε τον όρο «μεθοδολογία», ο νους στρέφεται σχεδόν αποκλειστικά σε τεχνικές: δημοσκοπήσεις, στατιστικές καταγραφές και άλλους τρόπους αποτύπωσης ή μέτρησης που όμως έχουν ελάχιστη ‒αν έχουν καθόλου‒ σχέση με το κύριο αντικείμενο της μεθοδολογίας, τη δομή και τη διαδικασία της σκέψης και της κοινωνικής έρευνας. Απόρροια αυτής της παθογένειας είναι ο πολλαπλασιασμός εκείνου του είδους κοινωνικού επιστήμονα που ο Giovanni Sartori αποκάλεσε «μη ενσυνείδητο στοχαστή» ‒μελετητή που, ενώ μπορεί να είναι πράγματι δεξιοτέχνης στον «χειρισμό δεδομένων», εντούτοις καταδυναστεύεται από «θλιβερή μεθοδολογική αφέλεια». Περίβλεπτο θύμα αυτής της κατάστασης αποτελεί ο πλέον κομβικός τομέας ‒για την ακρίβεια ο κορμός‒ της πολιτικής επιστήμης, η συγκριτική πολιτική. Σε μιαν εποχή που ο κλάδος καλείται επιτακτικά τόσο να θέσει όσο και να απαντήσει τα κρίσιμα ερωτήματα της κοινωνικής και πολιτικής συγκυρίας (στόχος με τον οποίο καταστατικά επιφορτίζεται η κοινωνική επιστήμη), το πεδίο κατακλύζεται από πρόχειρες ‒ασαφείς ή/και αόριστες‒ έννοιες, ελλιπή σχέση θεωρίας-έρευνας και ευρήματα ισχνής γνωστικής αξίας. Στόχος του μαθήματος αποτελεί η συστηματική μαθητεία στις προϋποθέσεις που υφίστανται για ανασκευή αυτής της δυσάρεστης πραγματικότητας. Σε αυτές συγκαταλέγονται προνομιακά το κομβικό αντικείμενο της συγκρότησης εννοιών που, για να υπηρετηθεί επαρκώς, απαιτεί γείωση στις βασικές αρχές της κλασικής λογικής, το πρόβλημα της αιτιότητας και η συγκριτική μέθοδος. Συνδυαστικά με την ανάδειξη κρίσιμων εργαλείων για την επωφελή ανάληψη έρευνας, η διερεύνηση αυτών των θεματικών αναδεικνύει επίσης τα πλέον συνήθη προβλήματα από τα οποία μαστίζεται ο κλάδος: την εννοιολογική υπερέκταση, το σφάλμα του διαβαθμισμού, το σφάλμα της αυθαιρεσίας, κ.α. Το μάθημα υποστηρίζεται στην πλατφόρμα open e-class. Ενότητες: Λόγος, γλώσσα, σημασιολογίαΑξίες και κοινωνική επιστήμη: η σημασιολογική προβολήΈννοιες Ι-ΙΙΚρίσεις Ι-ΙΙΕννοιολογική ανασύσταση: το παράδειγμα του «λαϊκισμού»Διαλογισμός Ι-ΙΙΑιτιότητα και μορφές κατάδειξής της  ― Συγκριτική μέθοδος

Σκοποί ― Η έννοια «μεθοδολογία» έχει καταστεί στις μέρες μας συνώνυμο των ερευνητικών τεχνικών. Πρόκειται για εξαιρετικά επικίνδυνο σφάλμα, κατά το ότι εκθέτει τους νέους επιστήμονες στον κίνδυνο της ανεπίγνωστης χρήσης αυτών των τεχνικών, χωρίς επαρκή γείωση στις πειθαρχίες της εννοιολογικής ανάλυσης που απορρέουν από τις αρχές της κλασικής Λογικής. Εισάγοντας φοιτητές και φοιτήτριες τις θεματικές αυτές (λ.χ. πλάτος και βάθος εννοιών, είδη διαλογισμού, συνήθη σφάλματα που πρέπει να αποφεύγονται (ασάφεια και αοριστία, εννοιολογική υπερέκταση, διατάραξη σημασιολογικών πεδίων, διαβαθμισμός, κ.α.).

Με την ολοκλήρωση του μαθήματος, φοιτητές και φοιτήτριες γίνονται ‒ακριβώς‒ «μεθοδολογικά ενσυνείδητοι», σε θέση να αποφεύγουν συχνά σφάλματα και να σχεδιάζουν την έρευνά τους σε στέρεες βάσεις, κατανοώντας σε βάθος τη σημασία των επαρκών ορισμών, τη μέθοδο per genus et differentiam, την κλίμακα αφαίρεσης επί τη βάσει της αντιστρόφως ανάλογης σχέσης βάθους-πλάτους, κ.α.

Μαθησιακά αποτελέσματα ― Υπό το φως των παραπάνω, και με δεδομένο ότι βασικός στόχος του μαθήματος αποτελεί η ανάδειξη μιας κομβικής πλευράς της πολιτικής, φοιτητές και φοιτήτριες αναπτύσσουν τις παρακάτω δεξιότητες: Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών (και με χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών). Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών. Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής. Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

Βιβλιογραφία ― Sartori, Giovanni, Σημασιολογία, έννοιες, συγκριτική μέθοδος (επιλογή, επιμέλεια, εισαγωγή Σεραφείμ Ι. Σεφεριάδης), Παπαζήσης: Αθήνα, 2004.

Παπανούτσος, Ευάγγελος Π., Λογική, Νόηση: Αθήνα, 2008.

Σεφεριάδης, Σεραφείμ Ι. Στις διαδρομές της ιστοριογραφίας: κριτική επισκόπηση μέσα από το πρίσμα της κοινωνικής επιστήμης, Θεμέλιο: Αθήνα, 2004.

Αξιολόγηση ― Γραπτή τελική εξέταση (80%) η οποία περιλαμβάνει ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής και λογικές ασκήσεις ή προβλήματα. Χρησιμοποιώντας τα εφόδια του μαθήματος, οι φοιτητές αναζητούν και παρουσιάζουν στην τάξη μεθοδολογικά ατοπήματα που ανακαλύπτουν σε κείμενα (είτε στον Τύπο είτε, όμως, και ακαδημαϊκά) (20%).

 Ηλ. σελίδα μαθήματοςhttps://openeclass.panteion.gr/courses/TMB254/.

 

  

 

Πιστοποιήσεις

Ruth Benedict

sertif

 

Πολιτική & Οδηγίες

Εικόνες

Επικοινωνήστε

Στοιχεία Επικοινωνίας

Τηλ.: +30 210 920 1386, +30 210 920 1043
Email: polhist'@'panteion.gr

Τοποθεσία

Λεωφ. Συγγρού 136, 176 71 Καλλιθέα