Πολιτειολογία

Περιγραφή ―Ενότητες 1. Η νεωτερική πολιτειακή τομή, το δίκαιο και το κράτος    

2. Δίκαιο και πολιτική: η διάκριση κανονιστικού και πραγματικού   

3. Πώς φτάσαμε στη Νεωτερικότητα του κράτους και του δικαίου; Η  μακρά κι επίμονη κυοφορία ( ... - 1648)

4. Η υποσχόμενη τομή:  από τη Βεστφαλία στο Παρίσι (1648-1789)

5. Η επώδυνη ενηλικίωση: ο μακρύς 19ος αιώνας των εθνών και των Συνταγμάτων (1789-1914) 

6. Οι λειτουργίες του συντάγματος: ο εγγυητισμός  13.11.18

7. Οι γενιές των δικαιωμάτων                                                                       

8. Το κράτος για το δίκαιο: η «θεωρία των τριών στοιχειών»    

9. Θεωρίες της κυριαρχίας: η κανονικότητα και η εξαίρεση.                         

10. Μια αντιφατική εδραίωση της κυριαρχίας και των δικαιωμάτων: το κράτος δικαίου στον “σύντομο 20ο αιώνα”(1918-1989)

11. Οι πολιτειακές “παραφθορές”: από την απολυταρχία στη δημοκρατία κι από τη δημοκρατία στον ολοκληρωτισμό

12. Η μεγάλη απορία: πού πάμε; (1989 - …)

13. Ανακεφαλαίωση της ύλης – Απορίες.

Συμπληρωματικό μάθημα του οποίου η ημερομηνία θα καθοριστεί εγκαίρως και αναλόγως.

Σκοποί-Μαθησιακά αποτελέσματα ― Ανάπτυξη της κατανόησης τι είναι πανεπιστημιακή μελέτη. Οι φοιτητές και φοιτήτριες έρχονται στο πρώτο έτος από το μαθησιακό περιβάλλον του σχολείου στο οποίο κυριαρχεί ένας διδακτισμός της μνήμης και της παπαγαλίας. Για τους πρωτοετείς φοιτητές, ο όρος “μαθαίνω” είναι συγγενής με τον όρο “θυμάμαι” και όχι με τον όρο “καταλαβαίνω”. Το μάθημα έχει ως μετα-στόχο τον αναπροσανατολισμό της ίδιας της έννοιας της μαθησιακής διαδικασίας προς την κατανόηση και όχι προς την απομνημόνευση. 

Η προσδοκία αυτή διατρέχει το μάθημα απο την αρχή ως το τέλος του.  Στο τέλος του μαθήματος οι φοιτητές θα πρέπει να έχουν αρχίσει να αντιλαμβάνονται το χώρο και το χρόνο της πολιτικής ύλης. Τις βασικές της διαστάσεις. Το μάθημα αυτό είναι υποχρεωτικό πρώτου εξαμήνου για τους νεοεισερχόμενους φοιτητές του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας, είναι μια εισαγωγή στο χώρο και το χρόνο του νεωτερικού δικαίου και της Πολιτικής Επιστήμης. Λίγα χρόνια πίσω θα ονομάζονταν Εισαγωγή στην Πολιτειολογία, καθώς η Πολιτειολογία εξέφραζε το σημείο συνάντησης δημοσίου δικαίου και πολιτικής επιστήμης. Από το χειμερινο εξάμηνο 2018/2019 θα λέγεται πλέον “Πολιτειολογία”. 

Δεν πάνε πολλά χρόνια που η ίδια η πολιτική επιστήμη ήταν ενσωματωμένη στις έδρες δημοσίου δικαίου των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων. Το γεγονός ότι σταδιακά η πολιτική επιστήμη απέκτησε την δική της αυτοτέλεια ως γνωστικό αντικείμενο δεν σημαίνει ότι μπορεί και γίνεται να κόψει τους δεσμούς της με το δημόσιο δίκαιο. Το μάθημα αυτό, παρουσιάζει αυτούς τους δεσμούς για αρχάριους.  

Το μάθημα είναι μια εισαγωγή στην ιστορική και θεωρητική διάρθρωση των θεμελιακών εννοιών πάνω στις οποίες τροχοδρομούνται οι σχέσεις εξουσίας της πολιτικής ευρωπαϊκής Νεωτερικότητας, από την εμφάνιση των σύγχρονων συνταγματικών κρατών έως τις σύγχρονες προσπάθειες συγκρότησης μιας υπερεθνικής ευρωπαϊκής πολιτείας. 

Οι έννοιες που παρουσιάζονται και αναλύονται - πέραν του ότι συνθέτουν το πεδίο της νεωτερικής πολιτειακής τομής – αποτελούν τα θεμελιώδη αναλυτικά εργαλεία πρόσβασής των σύγχρονων ανθρώπων στην κατανόηση του πολιτικού γίγνεσθαι. Σκοπός του μαθήματος είναι να παράσχει στους φοιτητές τη δυνατότητα μιας θεωρητικής και ιστορικής  διάρθρωσης των όρων εκείνων πάνω στους οποίους δομείται η πολιτική επιστήμη και το δημόσιο δίκαιο από τις καταβολές τους έως τη συγκυρία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Το ειδικότερο μαθησιακό αποτέλεσμα που προσδοκάται είναι η ανάπτυξη βασικών ικανοτήτων κατανόησης, ανάλυσης και σύγκρισης των θεμελιακών εννοιών της ευρωπαϊκής πολιτειολογίας: το κράτος, το δίκαιο, το έθνος, ο λαός, η κυριαρχία και τα δικαιώματα. Οι έννοιες αυτές είναι το θεμέλιο της πολιτικής επιστήμης, καθολικά προαπαιτούμενα κατανόησης όλων των ειδικοτέρων εννοιών στην κατανόηση των οποίων καλούνται να ανταποκριθούν οι φοιτητές στην πορεία των σπουδών τους.

Βιβλιογραφία ― Σύγγραμμα: Αντ. Μανιτάκη, Συνταγματική Οργάνωση του Κράτους (με στοιχεία Πολιτειολογίας), εκδ. Σάκκουλα, 2001.

Δ. Τσάτσου, «Εισαγωγή στον πολιτειολογικό στοχασμό» και «Το δίκαιο» σε: Συνταγματικό Δίκαιο, Τόμος Α’ Θεωρητικό Θεμέλιο, Εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα – Κομοτηνή, 1994

Α. Μανιτάκη, «Ο «Άνθρωπος ως υποκείμενο δικαιωμάτων και η ιστορία του» σε:Το υποκείμενο των συνταγματικών δικαιωμάτων, Εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 1981

Γ. Βλάχου, «Σύγχρονες εξελίξεις και αποκρυσταλλώσεις στη θεωρία και την πράξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου» σε: Η κοινωνιολογία των δικαιωμάτων του ανθρώπου, Εκδ. Παπαζήση, Αθήνα, 1979.

C. Schmitt, «Ο ορισμός της κυριαρχίας» σε: Πολιτική θεολογία – Τέσσερα κεφάλαια γύρω από τη διδασκαλία της κυριαρχίας, Λεβιάθαν, Αθήνα, 1992.

Δ. Χριστόπουλου, Περί κυριαρχίας. Απόδοση περίληψης του ομώνυμου βιβλίου του Γ. Δαγτόγλου, Εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή, 1986.

Α. Μάνεση, «Κρίση νομιμότητας και κρίση νομιμοποίησης του σύγχρονου καπιταλιστικού κράτους» σε: Η σημερινή κρίση του καπιταλισμού, Αθήνα, Εκδ. Θεμέλιο, 1982

Α. Μάνεση «Η εξέλιξη των πολιτικών θεσμών στην Ελλάδα: Αναζητώντας μια δύσκολη νομιμοποίηση» (απόσπασμα) σε: Η Ελλάδα σε εξέλιξη, Les Temps Modernes, Εξάντας, Αθήνα,1986.

Α. Μανιτάκη, «Η πολυσήμαντη επιστροφή του κράτους δικαίου» σε: Κ. Σταμάτη (επιμ.) ‘Όψεις του Κράτους Δικαίου , Εκδ. Σάκκουλα, 1990

Σημειώσεις του διδάσκοντα που αναρτώνται στο dimitrischristopoulos.gr

http://www.dimitrischristopoulos.gr/category/mathimata/mathimata-xe/eisagogi-europaiki-theoria-kratous-dikaiou/

Αξιολόγηση ― Οι φοιτητές αξιολογούνται με γραπτή εξέταση στο τέλος του εξαμήνου. Δεν δίνεται η δυνατότητα συμπληρωματικής ή απαλλακτικής εργασίας καθώς το μάθημα είναι εισαγωγικού τύπου. Η γραπτή εξέταση έχει δύο ειδών ερωτήσεις στις οποίες καλούνται να απαντήσουν οι φοιτητές. Οι πρώτες είναι ερωτήσεις από τις οποίες προκύπτει ότι οι φοιτητές έχουν καταλάβει τα θεμέλια του μαθήματος ακόμη κι αν δεν είναι ιδιαιτέρως διαβασμένοι στην ύλη του μαθήματος. Το ζητούμενο προς αξιολόγηση είναι η ικανότητά τους να θεμελιώσουν ένα ορθολογικό πειστικό επιχείρημα.  Δίδονται 3 τέτοιες ερωτήσεις στις οποίες καλούνται να απαντήσουν στις δύο. Η δεύτερη κατηγορία ερωτήσεων είναι εγκυκλοπαιδικές ερωτήσεις πολιτειολογίας και δίνουν την εικόνα της εξοικείωσης των φοιτητών με την διδακτέα ύλη.

Ηλ. σελίδα μαθήματος ―

http://www.polhist.panteion.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=427:110415-eisagogi-stin-evropaiki-istoria-tou-kratous-kai-tou-dikaiou&catid=167:proptyxiaka&lang=el&Itemid=938